Spontaniteit en intuïtie waren fundamentele principes in het abstract expressionisme, waarmee het zich onderscheidde van formelere en geplande benaderingen van kunst. Abstract expressionistische kunstenaars probeerden te breken met representatieve tradities en de onmiddellijkheid van expressie te omarmen. Dit is hoe spontaniteit en intuïtie zich manifesteerden in het abstract expressionisme:

Ongeplande creatie: Abstract expressionistische kunstenaars werkten vaak zonder vooropgezette plannen of gedetailleerde schetsen. Het proces draaide om het laten evolueren van het kunstwerk in het moment, waarbij de kunstenaar intuïtief reageerde op het doek.

Gebarenabstractie: Veel abstract expressionisten gebruikten gebarenabstractie, een techniek die werd gekenmerkt door gedurfde, vegende penseelstreken en dynamische bewegingen. Het canvas werd een ruimte voor de directe expressie van de gebaren en fysieke betrokkenheid van de kunstenaar.

Actieschilderen: Action painting, geassocieerd met kunstenaars als Jackson Pollock, is een goed voorbeeld van spontaniteit in het abstract expressionisme. Pollock druppelde of goot verf op het doek op een schijnbaar ongeplande manier, waardoor de verf zijn eigen weg kon gaan.

Fysieke betrokkenheid: De fysieke kant van het artistieke proces was cruciaal. Kunstenaars gingen op een viscerale manier met het doek om, soms met onconventionele gereedschappen of zelfs hun handen om verf aan te brengen. De energie van de fysieke acties van de kunstenaar werd een integraal onderdeel van het kunstwerk.

Intuïtieve kleurkeuzes: Kleurkeuzes werden vaak intuïtief gemaakt, waarbij kunstenaars tinten selecteerden op basis van emotionele reacties in plaats van op basis van een vooraf bepaald palet. Kleuren werden gekozen op basis van hun expressieve potentieel in plaats van hun representatieve nauwkeurigheid.

Emotionele expressie: Abstract Expressionisme ging in de kern over emotionele expressie. Kunstenaars probeerden hun diepste gevoelens en ervaringen te communiceren. Spontaniteit maakte de directe vertaling van deze emoties op het doek mogelijk.

Vrijheid van conventies: De beweging omarmde een gevoel van vrijheid van traditionele artistieke conventies. Kunstenaars verwierpen het idee van kunst als een nauwkeurig, gepland proces en kozen in plaats daarvan voor een meer bevrijde en spontane benadering.

Fouten omarmen: Fouten werden vaak gezien als kansen voor ontdekking. Kunstenaars omarmden onbedoelde vlekken en vlekken, waardoor ze onderdeel konden worden van de algehele compositie. Deze acceptatie van imperfectie droeg bij aan de authenticiteit van het werk.

Aanboren van het onderbewustzijn: Beïnvloed door psychoanalytische ideeën geloofden sommige abstract expressionisten in het aanboren van het onderbewustzijn. Spontaniteit en intuïtie stelden kunstenaars in staat om diepere lagen van hun psyche te bereiken, wat een verbinding met het onderbewustzijn bevorderde.

Onmiddellijke expressie: De onmiddellijkheid van expressie was een leidend principe. Het doel was om een directe en ongefilterde verbinding tussen de emoties van de kunstenaar en het doek vast te leggen, waarbij de beperkingen van overdenken of nauwkeurige planning werden omzeild.

Prominente kunstenaars die met deze principes geassocieerd worden, zijn onder andere Jackson Pollock, Willem de Kooning, Franz Kline en Joan Mitchell. De nadruk op spontaniteit en intuïtie in het abstract expressionisme markeerde een radicale breuk met academische tradities, wat de koers van de moderne kunst beïnvloedde.